O roli i funkcji muzyki i wychowania muzycznego w zyciu czlowieka (Polish)

Professor Lech Kolago, Polish ISME, University of Warzawa Poland W roznych kregach kulturowych, grupach i narodach poszukuje sie usilnie nowych form komunikacji miedzyludzkiej. Z technologicznego punktu widzenia zyjemy w czasie, w którym z roku na rok, a nawet z miesiaca na miesiac swiat ulega swoistemu procesowi “kurczenia“ i homogenizacji. Przyczyniaja sie do tego nowe, szybkie srodki transportu, rozwoj naukowo-techniczny i niespotykany dotychczas postep w zyciu spolecznym i kulturalnym. Zarówno szybki rozwoj urzadzen elektronicznych, majacych niebagatelny wplyw na ksztaltowanie wzorcow wychowania i postepowania, jak tez rosnace znaczenie mass mediow powoduja powstawanie nieznanych dotychczas postaw. Urbanizacja i industrializacja ksztaltuja nowe formy myslenia, spedzania czasu wolnego, aktywnosci, kultury masowej. Patrzac na te zjawiska z perspektywy wychowania muzycznego, oznacza to powstawanie calkiem nowych metod nauczania, gatunkow artystycznych i struktur, tresci kulturowych i syntetycznych form przedstawiania. W tym celu stosuje sie nowe srodki wyrazu, nowy material i nowe techniki. Swiat laczy sie i stajemy przed zadaniem budowy nowego humanizmu, ktory nie powinien li tylko wyrazac sie w odpowiedzialnosci czlowieka w stosunku do wspolczesnych i swoich wspoltowarzyszy, lecz i w latwiejszym dostepie do wytworow roznych kregow kulturowych, powstalym w wyniku rozwoju stosunkow miedzynarodowych. I tu rodzi sie szczegolne zapotrzebowanie na ksztalcenie muzyczne. Problem polega na tym, jak dalece staniemy sie otwarci na to, co “obce“, co akceptujemy, zapozyczamy, asymilujemy, co wtapiamy w nasza kulture, a co odrzucamy, jak dalece uda nam sie zachowac i utrzymac wlasna tozsamosc kulturowa. Wspolczesny czlowiek czuje sie coraz bardziej zagubiony w zmieniajacych sie, skomplikowanych i cz_sto zmechanizowanych warunkach zycia. Do tego stanu przyczyniaja sie swiadomosc kryzysu ekologicznego i wyzwania technologiczne. Te doglebne zmiany wymagaja powstania nowych programow i koncepcji ksztalcenia mlodego pokolenia. Z ogromna pomoca przychodzi tu wychowanie muzyczne, jako przedmiot uniwersytecki i autonomiczna dziedzina nauki. Budowa nowego humanizmu winna wyrazac sie w odpowiedzialnosci czlowieka w stosunku do wspolczesnych. Wychowanie muzyczne ma w tym zakresie wazne zadania do spelnienia: budowe zdolnosci komunikacji interkulturowej, zapoznanie sie z obcymi kulturami, rozwoj tolerancji, poczucia wiezi m.in. poprzez akceptowanie bazujacej na wspolnej historii i kulturze tozsamosci, utrzymywanie i wzmacnianie roznorodnosci kulturowej narodow np. w regionach geograficznych. Takie oczekiwania i zyczenia w stosunku do wychowania muzycznego wymagaja nie tylko kultywowania tradycji, lecz i jej interpretacji. W owym procesie komunikacji interkulturowej wazne jest przygotowanie czlowieka na spotkanie z rodzima i “obca“ kultura. Rozne kultury winny stac sie plaszczyzna, na ktorej odbywa sie ow dialog interkulturowy. Wychowanie muzyczne jest koncepcja pedagogiczna, ktora inicjuje i wspiera owe kulturowe i pedagogiczne postulaty i idee. Jest ono zatem dziedzina nauki, ktora okazuje sie byc w owym dialogu kultur niezwykle praktyczna, poniewaz nie nie jest ograniczona li tylko do pewnych specyficznych elementow kultury, lecz jest zorientowana interkulturowo. Wydaje mi sie, i poprzez tak rozumiana role i funkcje wychowania muzycznego mozna przyczynic sie do lepszego poznania i porozumienia miedzy narodami.